Στις εκδηλώσεις και τις δραστηριότητες της Ο.Κ.Ε. στην Ελλάδα θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν οι συναντήσεις και η συνεργασία με την ελληνική Κυβέρνηση, οι συναντήσεις με ξένες αντιπροσωπείες, η οργάνωση Ημερίδων, Συνεδρίων και Δημοσίων Συζητήσεων, η συμμετοχή σε fora, κ.ά.
Εθνικό Αναπτυξιακό Σχέδιο
Την Τετάρτη, 14 Φεβρουαρίου 2018, στο Ζάππειο Μέγαρο, παρουσιάστηκε η Κοινή Δήλωση των κοινωνικών εταίρων, των παραγωγικών τάξεων και της Κοινωνίας των Πολιτών για το Εθνικό Αναπτυξιακό Σχέδιο.
Πρόκειται για το αποτέλεσμα επίμονων και δύσκολων διαβουλεύσεων, που ξεκίνησαν τον Ιούνιο 2016, όταν ζητήθηκε στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, με διακομματική συμφωνία στη Βουλή, να παρουσιάσει ένα Εθνικό Αναπτυξιακό Σχέδιο.
Το Σχέδιο αυτό έχει στόχο να βοηθήσει τη χώρα να ξεπεράσει την βαθιά και πολυεπίπεδη κρίση που βιώνει και που δεν περιορίζεται μόνο στην οικονομία, αλλά ενέχει στοιχεία πολιτισμικής, ηθικής και κοινωνικής παρακμής. Μπροστά σ’ αυτήν την κατάσταση, επιβάλλεται όλοι οι πολίτες να σταθούμε υπεύθυνα, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο, και ν’ αναλάβουμε πρωτοβουλίες, που θα αποτρέπουν την περαιτέρω διολίσθηση σε εθνική απαξία και ασημαντότητα.
Η μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή και κυρίως η υπέρβαση των δημοσιονομικών στόχων τα δύο τελευταία χρόνια έχει βελτιώσει σημαντικά την αξιοπιστία της χώρας στις διεθνείς αγορές. Ωστόσο, αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι οι θετικές εξελίξεις δεν συνιστούν μία αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας η οποία μπορεί να ανταποκριθεί στον διεθνή ανταγωνισμό. Η ΟΚΕ, έχοντας εντοπίσει τα διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, πιστεύει στην ανάγκη σχεδιασμού και εφαρμογής ενός ολοκληρωμένου και συνεκτικού προγράμματος αναπτυξιακού προσανατολισμού. Γι’ αυτό το λόγο συνέστησε Επιτροπή Εργασίας για την καταγραφή των θέσεων όλων των παραγωγικών τάξεων και την ανάδειξη των σημείων σύγκλισης.
Με τον τρόπο αυτό διαμορφώθηκε ένα Αναπτυξιακό Σχέδιο που αναγνωρίζει την ανάγκη κοινωνικών και πολιτικών συναινέσεων, με στόχο μια Ελλάδα που θα χαρακτηρίζεται από κοινωνική συνοχή, βιώσιμη ανάπτυξη, κοινωνική δικαιοσύνη και αειφόρο διαχείριση του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων.
Οι κοινωνικοί εταίροι και η κοινωνία των πολιτών συμφωνούν ότι υπάρχει ανάγκη για μείωση της ανεργίας και δημιουργία σταθερών και ποιοτικών θέσεων απασχόλησης. Είναι απαραίτητη η δημιουργία μιας εξωστρεφούς οικονομίας που θα βασίζεται στις επενδύσεις, τη γνώση και την καινοτομία. Επιβάλλεται ο επανασχεδιασμός του εκπαιδευτικού συστήματος, η προώθηση της έρευνας και η σύνδεση της με την παραγωγή. Χρειάζεται μία δημόσια διοίκηση σύγχρονη και αποδοτική και ένα οικονομικό περιβάλλον με δυνατότητα επικερδούς επιχειρηματικής δραστηριότητας. Τέλος, είναι αναγκαία η αντιμετώπιση της κακονομίας και της πολυνομίας και η διαμόρφωση ενός σταθερού και αναπτυξιακού φορολογικού συστήματος.
Με την παρουσίαση της Κοινής Δήλωσης για το Εθνικό Αναπτυξιακό Σχέδιο θεωρούμε ότι παραδίδουμε στη Βουλή των Ελλήνων, σε όλους τους βουλευτές και όλα τα κόμματα, τους κεντρικούς αναπτυξιακούς στόχους και τους βασικούς άξονες παρέμβασης για την αναπτυξιακή στρατηγική της χώρας μας, με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, των παραγωγικών τάξεων και της Κοινωνίας των Πολιτών.
Στη βάση των παραπάνω, η Ο.Κ.Ε. δεσμεύεται ότι θα συνεχίσει την υπεύθυνη διαβούλευση μεταξύ των μελών της, με στόχο την ενδυνάμωση του κοινωνικού διαλόγου στη χώρα, την προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και τη συνεχή εμβάθυνση ενός ολοκληρωμένου εθνικού αναπτυξιακού σχεδίου, με συγκεκριμένες προτάσεις ανά τομέα.
Σήμερα έχουμε πλέον το δικό μας Ε.Α.Σ. και η επιτυχημένη εφαρμογή του θα εξαρτηθεί από την εκάστοτε κυβέρνηση, τις πολιτικές δυνάμεις και τα κόμματα που έχουν τα δικά τους επεξεργασμένα σχέδια δημόσιας δράσης και πολιτικών προτεραιοτήτων.
Γι’ αυτό η Ο.Κ.Ε. καλεί την κυβέρνηση και το σύνολο του πολιτικού κόσμου να δείξουν έμπρακτα ότι στηρίζουν τον κοινωνικό διάλογο, ότι σέβονται τα αποτελέσματά του και ότι αξιοποιούν, προς όφελος της χώρας, τα συμφωνηθέντα μεταξύ των παραγωγικών και κοινωνικών φορέων κατά το σχεδιασμό και την εφαρμογή των αναγκαίων για τη χώρα αλλαγών.
Εθνική Κοινωνική Αναπτυξιακή Συμφωνία
Στο οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι οι επί μέρους πολιτικές δεν πρέπει να σχεδιάζονται και να υλοποιούνται μεμονωμένα αλλά θα πρέπει να συνδυάζονται και να αλληλοτροφοδοτούνται.
Η Ο.Κ.Ε., διαθέτοντας την εμπειρία και τη θεσμική μνήμη των παρεμβάσεών της σε όλους τους τομείς πολιτικής, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς φορείς που την αποτελούν, αποφάσισε να συνδιαμορφώσει ένα πλαίσιο θέσεων και προτάσεων για μια Εθνική Κοινωνική Αναπτυξιακή Συμφωνία που θα αφορά και θα συνδέει όλους τους βασικούς τομείς της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής στην Ελλάδα.
Αναμφίβολα, μία τέτοια συμφωνία είναι απαραίτητη σε κάθε χώρα, σε κάθε χρονική περίοδο.Στην Ελλάδα, όμως, και στη συγκεκριμένη περίοδο της βαθιάς οικονομικής και κοινωνικής κρίσης αποκτά μια ξεχωριστή σημασία, καθώς η χώρα βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η Ελλάδα καλείται να επιλύσει με τρόπο αποτελεσματικό, διαφανή, κοινωνικά δίκαιο και ανθεκτικό στο χρόνο, πολλά χρόνια και επιδεινούμενα προβλήματά της σε ένα εξαιρετικά δυσμενές διεθνές περιβάλλον.
Η Συμφωνία δεν αποτελεί μία παρέμβαση στις παρούσες κοινωνικές, εργασιακές και οικονομικές συνθήκες, αλλά θέτει τη βάση για μία διαρκή και δομημένη διαδικασία κοινωνικού διαλόγου με αντικείμενο τα μεγάλα προβλήματα της χώρας. Τα αποτελέσματα ενός τέτοιου διαλόγου θα προσφέρουν προτάσεις λύσεων προς τη σωστή κατεύθυνση και, συνεπώς, αυτός θα τυγχάνει αποδοχής και εφαρμογής.
ΕΣΠΑ 2007-2013
Η Ο.Κ.Ε., όπως και κατά τη διάρκεια του Γ΄ ΚΠΣ, μετέχει τόσο στην εθνική, όσο και στις επί μέρους επιτροπές των 8 Τομεακών Προγραμμάτων, των 5 Περιφερειακών και των 12 Προγραμμάτων Εδαφικής Συνεργασίας του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ), για την περίοδο 2007-2013.
Το τελευταίο διάστημα η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδος (Ο.Κ.Ε.) εκλήθη να συμμετάσχει στις κάτωθι δραστηριότητες:
- Επιτροπή Αξιολόγησης για το Ετήσιο Πρόγραμμα 2010 του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ένταξης Υπηκόων Τρίτων Χωρών για τη Δράση με Κωδικό 1.3/10 και τίτλο «Υποστήριξη των μεταναστευτικών κοινοτήτων για την οργάνωσή τους σε πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο επίπεδο» από την Γενική Γραμματεία Πληθυσμού και Κοινωνικής Συνοχής του Υπουργείου Εσωτερικών (Μάρτιος 2012).
- Ετήσιο Εργαστήριο για τις πολιτικές καταπολέμησης των διακρίσεων από το Δίκτυο Κοινωνικοοικονομικών Εμπειρογνωμόνων (SEN) στον τομέα της καταπολέμησης των διακρίσεων λόγω φυλής και εθνικής προέλευσης, θρησκείας ή πεποίθησης, ηλικίας, αναπηρίας και σεξουαλικού προσανατολισμού (Σεπτέμβριος 2012).
- Θεματική Ομάδα Εργασίας (ΘΟΕ) «Γεωργία και Αγροδιατροφικός Τομέας» για την προετοιμασία της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020, του Προγράμματος «Αγροτική Ανάπτυξη της Ελλάδας 2007 - 2013», του Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης.
- Επιτροπή υποβολής πρότασης του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρμάκων, του Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης (Επιτροπή υπ. αριθμ. 257/45918/12-4-2012 απόφαση ΥΑΑΤ ΦΕΚ 1414Β)
- «Σχέδιο δράσης (ACTIONPLAN) για τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης και τη στήριξη των ανέργων». Κύριος στόχος του έργου είναι η προδιαγραφή συγκεκριμένων πολιτικών και μέτρων για την ενίσχυση της απασχόλησης και τη στήριξη των ανέργων, λαμβάνοντας υπόψη το ευρωπαϊκό και εθνικό θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο για την απασχόληση, τις διαγραφόμενες τάσεις στο ευρύτερο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον.
Πρωτοβουλίες για το Ζήτημα της Μετανάστευσης
Στο πλαίσιο των επίσημων εκδηλώσεων υπό την αιγίδα της ελληνικής Προεδρίας στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή διοργάνωσε στις 30 Ιουνίου 2014, στο Μουσείο της Ακρόπολης, Διεθνή Συνδιάσκεψη με θέμα «Μια ολοκληρωμένη και κοινή μεταναστευτική πολιτική στην Ευρώπη: Ποιες είναι οι προκλήσεις για συνεργασία με τρίτες χώρες;». Στη συνδιάσκεψη κατά την οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι των Ο.Κ.Ε. από την Ευρώπη και την Αφρική, αναδείχθηκε το φαινόμενο της μετανάστευσης ως μια πραγματικότητα που αφορά όλες τις χώρες και την οποία δεν μπορούμε να αγνοήσουμε. Η ένταση και η κατεύθυνση των μεταναστευτικών ροών μπορεί να μεταβάλλεται ανάλογα με την οικονομική και κοινωνική συγκυρία στο διεθνές επίπεδο και τις πολιτικές εξελίξεις, αλλά αποτελεί μια διαδικασία την οποία έχουν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίσει σε διάφορες χρονικές στιγμές είτε ως χώρες προέλευσης είτε ως χώρες υποδοχής μεταναστών.
Στις 20 Απριλίου 2016, η Ο.Κ.Ε. Ελλάδος σε συνεργασία με Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (Ε.Ο.Κ.Ε.) και την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα οργάνωσε στην Αθήνα, Διεθνές Συνέδριο με θέμα «Ανθρώπινες ροές και ο κόσμος μας: Μπορεί η Ευρώπη να αντιμετωπίσει το Προσφυγικό και Μεταναστευτικό Ζήτημα;».
Πρωτοβουλίες για το Περιβάλλον
Η Ο.Κ.Ε., μπροστά στη ραγδαία περιβαλλοντική επιδείνωση που συνδέεται και με την κλιματική αλλαγή και καθίσταται πλέον καθημερινή ανησυχία και όχι πρόβλημα του απώτερου μέλλοντος, θέλησε να εκφράσει τον προβληματισμό της κοινωνίας και ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2007 μια πρωτοβουλία καταγραφής και ανάλυσης των περιβαλλοντικών εξελίξεων στο τρίπτυχο: «Κλιματική Αλλαγή», «Χωροταξία και Πολεοδομία», «Προστασία της Φύσης». Η ευρύτατη γνωστοποίηση και η ανάπτυξη μίας συζήτησης με στόχο την ευαισθητοποίηση κάθε ενδιαφερομένου, από τον απλό πολίτη μέχρι τους αρμόδιους φορείς, αποτελεί τον κινητήριο μοχλό αυτής της πρωτοβουλίας. Ήδη η Ο.Κ.Ε. έχει εκφράσει τρεις Γνώμες Πρωτοβουλίας για το περιβάλλον, οι οποίες παρουσιάστηκαν σε εκδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα. Η κεντρική εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθήνών.
Στο πλαίσιο της Συνδιάσκεψης του ΟΗΕ RIO+20, η Ο.Κ.Ε. συμμετείχε στη διαμόρφωση της έκθεσης με θέμα «Further Steps to Achieve Sustainable Development through Green Economy». Η έκθεση αυτή παρουσιάστηκε από τον Γενικό Γραμματέα της σε παράλληλη εκδήλωση της Συνδιάσκεψης, στις 15 Ιουνίου 2012, στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Το 2018 η ΟΚΕ συμμετείχε στην διαμόρφωση του Εθνικού Σχεδίου για τους στόχους του ΟΗΕ 2030 που αφορούν την βιώσιμη ανάπτυξη, με δράσεις κοινωνικού διαλόγου που ανέπτυξε για την προτεραιοποίηση των στόχων. Στην παρουσίαση του εν λόγω Εθνικού Σχεδίου που έλαβε χώρα στην έδρα του ΟΗΕ το Ιούνιο του 2019, συμμετείχε και ο Πρόεδρος της ΟΚΕ. Τον Ιούνιο του 2022 η ΟΚΕ διοργάνωσε στην Αθήνα, Διεθνή Διάσκεψη για την κλιματική κρίση με την συμμετοχή 30 Οικονομικών και Κοινωνικών Συμβουλίων από την Υφήλιο, τα συμπεράσματα της οποίας έλαβαν την μορφή Κοινής Δήλωσης.
Νομαρχιακές Οικονομικές και Κοινωνικές Επιτροπές (Ν.Ο.Κ.Ε.)
Οι θεσμοί κοινωνικού διαλόγου είναι συστατικό στοιχείο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Προτύπου, όπως αυτό διαμορφώθηκε ιδιαίτερα στη μεταπολεμική περίοδο.
Στην Ελλάδα συστήθηκαν με το νόμο 2218/1994 (“Ίδρυση νομαρχιακής αυτοδιοίκησης, τροποποίηση διατάξεων για την πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση και την περιφέρεια και άλλες διατάξεις”) Νομαρχιακές Οικονομικές και Κοινωνικές Επιτροπές (Ν.Ο.Κ.Ε.), ως γνωμοδοτικά όργανα στο πλαίσιο του θεσμού της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, που αποτελεί δεύτερη βαθμίδα των ΟΤΑ.
Στην πορεία συγκροτήθηκαν αρκετές Ν.Ο.Κ.Ε. σε αντίστοιχους νομούς της χώρας. Τα πεπραγμένα τους, καθώς επίσης τα προβλήματα στη λειτουργία τους καταγράφηκαν στις συναντήσεις τους που έγιναν από το 1997 με πρωτοβουλία της Ο.Κ.Ε. και στις οποίες παρέστησαν οι κορυφαίοι εκπρόσωποι αυτών των οργάνων.
Οι συναντήσεις των Ν.Ο.Κ.Ε. πραγματοποιήθηκαν: Στην Αθήνα, 17 Μαΐου 1997, στο Βόλο, 27 Ιουνίου 1998, στη Σάμο, 9 Σεπτεμβρίου 1999, στην Καλαμάτα, 25 Νοεμβρίου 2000, στα Ιωάννινα, 26 Ιανουαρίου 2002, στην Αλεξανδρούπολη, 5 Ιουλίου 2003, στην Πάτρα, 23 Οκτωβρίου 2004, στην Άρτα, 10 Δεκεμβρίου 2005, στα Χανιά, 18 Νοεμβρίου 2006, στο Βόλο, 7 Φεβρουαρίου 2009 και στο Αγρίνιο, 20 Φεβρουαρίου 2010.
Σύμφωνα με το Ν. 3852/2010, σε κάθε Περιφέρεια συνίσταται Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης ως γνωμοδοτικό όργανο.
Παρατηρητήριο Πολιτικών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη