Το Στεγαστικό Ζήτημα στην Ελλάδα:
Επενδυτική ευκαιρία ή απειλή για την κοινωνική συνοχή;
Το δικαίωμα στην κατοικία αποτελεί θεμελιώδη ανθρώπινη ανάγκη και κοινωνικό αγαθό. Ωστόσο, στην Ελλάδα της «μεταπεριόδου» της οικονομικής κρίσης, των γεωπολιτικών αναταράξεων και των εντεινόμενων οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων, η εξασφάλιση αξιοπρεπούς και προσιτής στέγης έχει μετατραπεί σε πρόκληση για ολοένα και περισσότερους πολίτες. Ιδιαίτερα δε για τους χαμηλόμισθους και για τους νέους, για τους οποίους αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία της δικής τους οικογένειας.
Η στεγαστική κρίση στη χώρα μας είναι ένα από τα πιο κρίσιμα και εντεινόμενα φαινόμενα των τελευταίων ετών, συνδυαστικό αποτέλεσμα της κατάρρευσης των κατασκευών την περίοδο 2009-2016 και της μειωμένης προσφοράς, της ανάπτυξης της οικονομίας διαμοιρασμού και των ρυθμιστικών πολιτικών επιθετικής προσέλκυσης επενδύσεων (μέσω της Golden Visa), των χαμηλών πραγματικών εισοδημάτων (που επιδεινώθηκαν λόγω πληθωρισμού) και της ασύμμετρης οικιστικής και οικονομικής ανάπτυξης (αστικά και τουριστικά κέντρα vs περιφέρεια, ύπαιθρος).
Η αδυναμία εύρεσης αξιοπρεπούς και βιώσιμης κατοικίας οξύνεται περαιτέρω από τη μεγάλη άνοδο στις τιμές των ακινήτων, την πληθωριστική κρίση που έχει λάβει δομικά χαρακτηριστικά, την περιορισμένη πρόσβαση σε δυνατότητες χρηματοδότησης μέσω του επίσημου τραπεζικού τομέα και την έλλειψη δημοσίων πολιτικών κοινωνικής στέγασης.
Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδος (Ο.Κ.Ε.), σε πρόσφατη Γνώμη Πρωτοβουλίας της για το στεγαστικό ζήτημα, κατέγραψε τις σημαντικότερες πτυχές του προβλήματος στέγασης στην Ελλάδα, ενώ ανέλυσε διεξοδικά τις υφιστάμενες πολιτικές και κατέθεσε μέσα από ένα ευρύ δημόσιο διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους και την κοινωνία των πολιτών τις προτάσεις για την άμβλυνση των αρνητικών επιπτώσεων της στεγαστικής κρίσης και τη βελτίωση των συνθηκών στέγασης στη χώρα.
Στη βάση αξιολόγησης των πορισμάτων της Γνώμης Πρωτοβουλίας, η Ο.Κ.Ε. επισήμανε την ανάγκη διαμόρφωσης ενός συνεκτικού σχεδίου δημοσίων πολιτικών για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης και στεγαστικής επισφάλειας. Για την εξασφάλιση και αποτελεσματική διαχείριση ενός επαρκούς αποθέματος κοινωνικής κατοικίας σε όλη τη χώρα (αστικά κέντρα και περιφέρεια) απαιτούνται συνέργειες μεταξύ του κεντρικού κράτους, των επιμελητηρίων, της αυτοδιοίκησης, ενώ επικουρικά θα μπορούσε να συνεισφέρει η ανάπτυξη του κοινωνικού μη κερδοσκοπικού ιδιωτικού τομέα.
Μεταξύ άλλων, απαραίτητη κρίνεται πλέον η δημιουργία ενός νέου μοντέλου στεγαστικής πολιτικής που θα είναι βιώσιμο οικονομικά και κοινωνικά συμπεριληπτικό, ώστε να μην εξαρτάται αποκλειστικά από τη διάθεση αναπτυξιακών πόρων ή από το δημοσιονομικό χώρο κάθε οικονομικής συγκυρίας. Το νέο αυτό μοντέλο θα πρέπει να ενσωματώνει τις νέες προκλήσεις που έχουν προκύψει από τους σύγχρονους τρόπους εκμετάλλευσης ακινήτων και θα αμβλύνει τις ανισότητες χωρίς να ανακόπτει την ανάπτυξη της αγοράς ακινήτων.
Η Ο.Κ.Ε. ανέπτυξε ένα πλέγμα προτάσεων 7 μείζονων τομέων παρεμβάσεων οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, μέσα από τις οποίες θα μπορούσε να ικανοποιηθούν οι σύγχρονες στεγαστικές ανάγκες του πληθυσμού με βιώσιμο και συμπεριληπτικό τρόπο:
- - Ανάπτυξη του Θεσμού της Κοινωνικής Κατοικίας
- - Αξιοποίηση Κενών Ακινήτων
- - Έλεγχοι Ποιότητας / Φέρουσα Ικανότητα/ Αναβάθμιση κτηρίων
- - Επενδύσεις σε Νέες Κατοικίες/ Ανακαινίσεις
- - Πλαίσιο για Βραχυχρόνιες Μισθώσεις και Golden Visα
- - Φορολογία Ακινήτων
- - Χρηματοδότηση Στέγης Ιδιωτικού Τομέα / Διαχείριση Κόκκινων Δανείων
Η Ο.Κ.Ε., σε συνεργασία με τους κοινωνικούς φορείς, θα αναλάβει πρωτοβουλίες το προσεχές διάστημα σε περιφερειακό και κεντρικό επίπεδο για την ανάδειξη πολιτικών που θα στοχεύουν στην άμβλυνση των επιπτώσεων της στεγαστικής κρίσης.
